ادبیات ارتباطات: تاریخ‌نگاری به شیوه رادیو BBC

دفتر پژوهش‌های رادیو به تازگی کتاب «تاریخ‌نگاری به شیوه رادیو BBC» نوشته صفورا برومند را روانه پیشخوان کتاب‌فروشی‌ها کرده است.
در هجدهم نوامبر سال 1922، فعالیت شرکت خصوصی با مسئولیت محدود، متشکل از صاحبان شرکت‌های بریتانیایی فعال در صنعت بی‌سیم، در لندن آغاز شد. این شرکت «بنگاه سخن‌پراکنی بریتانیا» نامیده شد که امروزه با نام اختصاری BBC، از معروف‌ترین سازمان‌های رسانه‌ای در دنیا به شمار می‌رود. در واقع BBC را می‌توان از قدیم‌ترین و نخستین شرکت‌ها در عرصه ارتباطات، نامید که به دنبال پیشرفت فن‌آوری در قرن بیستم تاسیس شد؛ شرکت یا سازمانی که گوگلیلمو مارکونی، مخترع رادیو از جمله اعضای اصلی آن بود و با گذشت بیش از هشتاد سال از تاسیس آن، هم‌چنان در صدر سازمان‌های رسانه‌ای جهان قرار دارد.
پیشینه BBC در عرصه ارتباطات رسانه‌ای سبب شده است که این سازمان یکی از مهم‌ترین پیشروان در زمینه عملکرد، مدیریت و شیوه برنامه‌سازی در رادیو و تلویزیون محسوب شود.
فعالیت و نتیجه عملکرد BBC به عنوان رسانه‌ای که سه اصل آموزش، اطلاع‌رسانی و سرگرمی برای مخاطب را سرلوحه کار خود قرار داده است، در بیشتر سازمان‌های رادیو و تلویزیونی کشورهای مختلف به عنوان الگوی برنامه‌سازی و مدیریت رسانه مورد توجه است.
مباحث تاریخی از جمله موضوعاتی است که در شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی BBC مورد توجه قرار دارد. بخش شایان‌توجهی از مجموعه‌ها، برنامه‌های علمی، فرهنگی و مستند در این شبکه با مضمون تاریخی تهیه می‌شوند. این برنامه‌ها طیف وسیعی از موضوعات تاریخی شامل مباحث مرتبط با تاریخ سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، مذهبی، و علمی جهان را در بر دارند. این برنامه‌ها نیز در بیشتر مواقع موردتوجه مخاطب قرار می‌گیرند و پیام آن‌ها به منزله نمادی از واقعه یا حقیقتی تاریخی پذیرفته می‌شود.
بدین‌ترتیب برنامه‌های شبکه‌های رادیویی BBC با مضامین تاریخی را می‌توان از نمونه‌های شاخص برنامه‌هایی به شمار آورد که در دهه‌های اخیر و با پیشرفت فن‌آوری‌های ارتباطی، موردتوجه متخصصان رشته‌های تاریخ، ارتباطات، علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی، قرار گرفته‌اند.
در این پژوهش چگونگی بیان تاریخ یا تاریخ‌نگاری در برنامه‌های شبکه‌های رادیویی BBC معرفی می‌شود.
در این کتاب، ابتدا اهمیت رادیو به عنوان رسانه‌ای مطرح در قرن بیستم مدنظر قرار می‌گیرد و ویژگی‌ها و نقش رادیو به منزله ابزاری برای اطلاع‌رسانی، آموزش و سرگرمی بررسی می‌شود. بخش دیگری از این کتاب به معرفی تاریخچه BBC و شبکه‌های رادیویی آن اختصاص دارد. ویژگی‌های مدیریت سازمانی و فرهنگ شرکتی BBC، استفاده از فن‌آوری دیجیتالی و تاثیر این عوامل در تهیه برنامه‌های رادیویی با مضمون تاریخی در این سازمان، از دیگر مباحث این کتاب به شمار می‌رود. در بخش بعدی ویژگی برنامه‌های تاریخی شبکه‌های رادیویی مختلف BBC بررسی می‌شود. بخش‌های دیگر این کتاب به معرفی نمونه‌هایی از برنامه‌های تاریخی شبکه‌های رادیویی BBC، مجریان برنامه‌ها و دیدگاه‌های آن‌ها، ویژگی برنامه‌های تاریخی شبکه‌های رادیویی BBC و برنامه‌های مرتبط با تاریخ ایران اختصاص دارد.
در گردآوری این پژوهش، بیش از 120 برنامه با مضمون مباحث تاریخی از 14 شبکه و ایستگاه رادیویی محلی، منطقه‌ای و بین‌المللی BBC، شنیده شده و مورد بررسی قرار گرفته است.
اطلاعات موردنیاز و مکمل با استفاده از کتاب‌ها و مقالات موجود در کتابخانه‌های صدای جمهوری اسلامی ایران، وزارت امور خارجه، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و کتابخانه دانشکده صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران گردآوری شده است.